Ken Vandermark

Był przy narodzinach Krakowskiej Jesieni Jazzowej, gdy w 2004 roku z inicjatywy Marka Winiarskiego na scenie klubu Alchemia wystąpiła formacja Vandermark 5. Koncerty zostały zarejestrowane i wydane przez NotTwo Records w postaci 12- płytowego boxu, który został wybrany przez All About Jazz za wydawnictwo 2005 roku.

Pojawienie się Marka Winiarskiego, otwartość i zapał muzyków i Alchemii (Jacek Żakowski i Aleksander Wityński), spowodowało, że zorganizowano „Jesień z NotTwo Records”, która następnie przerodziła się w festiwal o nazwie Krakowska Jesień Jazzowa.

Krakowska Jesień Jazzowa gromadziła największe gwiazdy światowego formatu muzyki improwizowanej  z udziałem ponad 150 muzyków, a wśród nich m.in. legendarni Anthony Braxton, Joe McPhee, Charles Gayle, Peter Brötzmann.

Podczas każdej odsłony festiwalu  rodziły się na scenie nowe projekty, które miały swoje światowe premiery właśnie  w trakcie trwania festiwalu. Do największych można niewątpliwie zaliczyć obchody 10-lecia istnienia Barry Guy New Orchestra, Chicago Tentet Petera Brötzmanna,  oraz przygotowany, skomponowany i zaaranżowany przez Kena Vandermarka w roku 2007 projekt  Resonance. 

 A teraz trochę historii.

Wczesny okres twórczości Kena Vandermarka, to współpraca z rockowym (czy lepiej powiedzieć avant-rockowym) w zasadzie zespołem The Flying Luttenbachers. Zresztą przez całe lata 90. aktywnie włącza się w działalność różnych zespołów awangardowej sceny rockowej, jak Gastr del Sol, czy Jima O’Rourke.

Podstawową formą wypowiedzi Vandermarka pozostaje jednak jazz. Już na początku wykluwania się jego jazzowych koncepcji, Vandermark pokazał cały jego eklektyzm, jednak z drugiej strony silnie osadzony w tradycji spod znaku Aylera czy Colemana. Okres ten prezentują nagrania Ken Vandermark Quartet, którego koncepcja przeniesiona została do The Vandermark 5, jednego z kilku najważniejszych projektów Vandermarka.

Początkowo The Vandermark 5 sięgał w równym stopniu do tradycji free jazzu, jak i muzyki rockowej, stapiając te dwa światy w jedną formułę, w stopniu chyba dotychczas nieznanym. Od płyty „Acoustic Machine”, z muzyki tego zespołu wyeliminowane zostało charakterystyczne dla niej brzmienie przesterowanej gitary, które w największym stopniu odpowiadało za sonorystyczne pokrewieństwo z rockiem.

Równolegle z The Vandermark 5, Vandermark prowadzi trio DKV, w skład którego wchodzą Hamid Drake oraz Kent Kessler. Ten zespół, prezentujący akustyczne trio, ściśle nawiązuje do tradycji free jazzowe j, wywodzącej się z wczesnych form free, dorzucając jednak młodzieńczą witalność.

Bardziej rytmiczno-rockową postacią tria jazzowego prezentowanego przez Vandermarka jest Spaceways Incorporated, zespół z udziałem Nate’a McBride’a i Hamida Drake’a, powstały, by przypomnieć nagrania Sun Ra. Obecnie prezentujący już własną twórczość, jednak w dalszym ciągu słychać w nim rockową witalność wywiedzioną z „przebojów” Sun Ra. Niezależnie od tych projektów, Vandermark uczestniczy w nagraniach NRG Ensemble, w którym zajął miejsce jego twórcy Hala Russella.

Vandermark czynnie włącza się również w projekty powstałe przy współudziale muzyków amerykańskich i z kontynentu europejskiego: od kilku lat jest członkiem Chicago Tentet Petera Brötzmanna.

https://youtube.com/watch?v=7gNCjjBJ86E&feature=related

Współprowadzi również dwa amerykańsko-skandynawskie projekty: School Days oraz Territory Band. Szczególnie ten ostatni prezentuje prawdziwy melanż różnych inspiracji – od jazzowych po przywodzące na myśl muzykę współczesną. Często także uczestniczy w nagraniach AALY Trio Matsa Gustafssona, wraz z Peterem Brötzmannem i  Matsem Gustafssonem tworzy znakomite trio Sonore.

Oprócz tych zespołów, Vandermark jest również aktywny w różnego rodzaju okazjonalnych projektach jak, duety (np. z Jebem Bishopem), czy tria (np. z Joe Morrisem, czy Johnem McPhee, czy Pandelisem Karayorgisem).

W ostatnich latach Vandermark współtworzy kilka nowych projektów, m.in: Platform 1 (Magnus Broo, Steve Swell, Michael Vatcher, Joe Williamson), Double Tanderm (Ab Baars, Paal Nilssen-Love), Lean Left (Andy Moor, Terrie Ex, Paal Nilssen-Love), Made To Break (Tim Daisy, Devin Hoff, Christof Kurzmann), czy Fire Room (Lasse Marhaug, Paal Nilssen-Love). Koncertuje i nagrywa także solo oraz w duetach z Timem Daisy i Paal Nilssen-Lovem).

Gra i dotychczasowa aktywność Vandermarka spotkała się w roku 1999 z uznaniem, albowiem dostał on w tym roku nagrodę MacArthura (stając się jej laureatem pośród takich luminarzy jazzu, jak Cecil Taylor, czy Anthony Braxton).

Ken Vandermark wielokrotnie koncertował w Polsce, m.in. z DKV Trio (2002), LKV Trio (2003), The Vandermark 5 (2004), Bridge 61 (2005), Free Music Ensemble (2006).

Źródło: Diapazon